Mahmut Özay

Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) köy ve mezra gibi yerleşim merkezlerindeki çocukların eğitim alabilmesi için ilk olarak 1939’da kuruldu. Türkiye’nin her bölgesine yayılan YİBO’lar daha çok yoksul aile çocukları kalıyordu. 1962 yılından sonra yaygınlaşan YİBO’lar 4+4+4 sistemine geçildikten sonra Yatılı Bölge Okulları (YBO) adını aldı. Taşımalı eğitim sistemi ve değişen şartlarla birlikte zamanla YBO’larda öğrenci sayısı azaldı. Günümüzde 63 ilde 302 yatılı bölge ortaokulu bulunuyor. Bu eğitim yuvalarında 19.577 kız, 23.659 erkek olmak üzere 43.236 öğrenci yatılı olarak; 16.673 kız, 16.661 erkek olmak üzere 33.334 gündüzlü olarak toplam 76.570 öğrenci öğrenim görüyor. Yoğunluğun azalmasını fırsat bilen Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) kolları sıvadı. Kapsamlı bir çalışma yürüten bakanlık yetkilileri “Daha öz öğrenciyle daha kaliteli eğitim” mottosuyla hareket ediyor. 

EV ORTAMI GÜÇLENDİ

“Eski YBO anlayışı yok artık” diyen MEB Temel Eğitim Genel Müdürü Dr. Cem Gençoğlu şunları söyledi: Köyden şehre göçün artmasıyla birlikte YBO’lara ihtiyacın azaldığı doğrudur ancak bu ihtiyaç hâlen canlıdır... Yoğunluk ve yığılma azaldı. Bu bize kentlerdeki birçok imkânı açma şansı tanıdı. Z kütüphaneler, bilgisayar odaları, tasarım atölyeleri ve spor alanları gibi... Ev ortamı güçlendi. Yirmi sene evvelki okullar yok artık. YBO’lar öğrencilerin yığıldığı mekânlardan biraz daha serbestlendiği mekânlara evrildi. En dezavantajlı bölgedeki çocuğa en nitelikli eğitimi verebilme imkânı sağladı. Çocuk hafta içi aileden ayrıldığı için bütün yönleriyle odaklanabiliyoruz. Buralardaki başarıyı artırdığımız takdirde fırsatlarda denge sağlanır. Okulun sadece sıra, masa ve öğretmenler odasından oluşan alanlardan çıkalı çok oldu. Okulda müzik, tasarım, konferans salonu hatta hiçbir şey yapılmayan alan bile olmalı... Öğrenci ‘Bu çalışmalar benim için yapılmış’ dediği sürece çocuk matematiği de yabancı dili de proje yapmayı da öğrenir.

Üç beş öğrenciyle okul açamıyoruz

YBO’ya kayıt için o yaştaki çocuğun aileden uzaklaşması kolay değil... Ama güvenli ortamı ve kaliteli eğitimi sunduğunuz zaman aile gönül rahatlığıyla evladını gönderiyor. Kırsallarda çok okul açamıyoruz böyle bir gerçek var. Öğrenci sayısının üç beş olduğu köyler var. Öğrenciyi ya taşımak ya da YBO’lara almak zorundayız. 

DOĞUda çaresizlik BATIda parçalanmışlık

MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Yurtlar ve Pansiyonlar Daire Başkanı Erbay Coşkun “Değişen şartlarla birlikte YBO’lar da bir dönüşüm sürecinde” dedi. Coşkun şunları söyledi: Ailelerin sosyo ekonomik durumlarının iyileşmesi ve çocuklarının yanında olma isteğiyle birlikte zamanla öğrenci sayısında azalmalar oldu. Öğrenci sayısının çok olduğu yerlerde istenilen nitelikli eğitim sunmak çok zor. Sayı azaldığı için başarıyı yakalamak daha kolay. Şimdi biz o açığı kullanmak istiyoruz. YBO’lara ihtiyaç isteği en çok Doğu, Güneydoğu, Karadeniz ve İç Ege’den geliyor. Ağırlıklı olarak ise talep Doğu Anadolu ve Batı Karadeniz’den geliyor. Doğuda okul açılamayan ve ulaşımın zor olduğu birçok nokta var. Buralarda YBO bu yüzden tercih ediliyor. Batıda ise genellikle parçalanmış ailelerin evlatlarına imkân sunuyor.