Sanırım başlığın anketten farkı, neden aşı olurum, neden olmam şeklinde açıklamamızın da eklenebiliyor olması olacak. Türkçe kitabı etkinliklerinde, bazı öğrencilerin en sevmediği soru tipi tarzı. Evet/Hayır, doğru/yanlış demek kolaydır da, gerekçeyi açıklamaya gelince hani dakikalarca bekleriz. 😀
Geliştirilen ilaçların piyasaya sürülmesi esnasında sık duyduğumuz FAZ çalışmaları nedir diye araştırarak bir karar verirsek, FAZ 3 bir ilaç ya da aşının henüz ruhsat almadığı dönemiymiş.
"Faz 3: Amaç; ürünün klinik etkinliğinin ve yan etkilerinin daha geniş bir hasta popülasyonunda değerlendirilmesidir. Hedef hastalığı olan 1000-3000 hasta gönüllü bu çalışmalarda yer alır. Çalışmalar genellikle çok merkezli, çok uluslu, randomize ve çift kör olarak planlanır. Klinik çalışmaların bu fazının tamamlanması 3-4 yıl sürer. Bu fazın ana amacı “etkinliğin kanıtlanması ve yan etkilerin izlenmesidir.
"Faz 4: Ortaya çıkan ürün, ilaç olarak kullanılmaya başlandıktan sonra yapılan klinik çalışmalar Faz IV çalışmalar olarak kabul edilir. Bunlara genel olarak “postmarketing surveillance” (pazarlama sonrası izleme) çalışmaları adı verilir. Bu çalışmalar genellikle binlerce gönüllü ile gerçekleştirilir ve uzun yıllar sürebilir. Bu çalışmaların ana amacı “uzun süreli güvenlilik” verilerinin toplanmasıdır. Tüm klinik çalışmalarda “Good Clinical Practice (GCP)” (İyi Klinik Uygulamaları) kurallarına uyulması zorunludur."
O zaman Faz3 sonuçları açıklanmadan, gereken 3-4 yıllık süreç geçmeden ve aşının Faz4 ruhsatı olmadan bu aşıların uygulanmaya başlaması doğru değil. Fakat Dünya üzerinde yüzyıldır görülmeyen böylesi bir salgın ve gittikçe zor durumda kalan ülkelerin, çağımızın teknoloji, tıp alanındaki gelişmelerini baz alarak hızlı hareket etmek istemesi de olağan gibi. Keşke kararımızdan emin olabileceğimiz verilerimiz, sonuçlarımız olsaydı, kar-zarar dengesine bakacağız bize sunulduğu kadarına tabi. Şahsi görüşüm, beklemek ister gibiyim. Zorunlu tutulmadığım sürece. Hiçbir ülkenin geliştirdiği aşıya, sırf o ülkeyle ilgili ön fikirlerim nedeniyle pozitif/negatif değilim.