Yöresel Sözlük

Çok güzel olmuş böyle şiirle... Sivas'la Maraş'ın şivesi de hemen hemn aynı... Babaannem söylüyor gibi geldi her kelimesi...

  yarsımak: özenmek, heveslenmek
  husa etmek: merakta kalmak, endişelenmek
  bıldır: geçen yıl
  ilkyazın: bahar
  diyaza: teyze
  havaslanmak: heveslenmek
  k(g)aklamak: meyve, sebze dilimlemek
  boğsumak: ter içinde kalıp bitkin düşmek
  kurt ebe: torununun çocuklarını gören nine
  günülemek: kıskanmak
  goğucu: laf taşıyan, dedikoducu
  seyis: erkek keçi
  yüksünmek: erinmek
  ümük: boğaz
  deve dişi gibi: sapasağlam
  gayım: sert
  cızlavıt: siyah lastik ayakkabı
  mes: genellikle yaşlıların giydiği, abdesti geçiren bir çeşit ayakkabı
  soğukkuyu: genellikle erkek çocukların giydiği siyah lastikten iş ayakkabısı
  kötüböcek: akrep
Ankara
 

sındı - makas
irzelemek - kilitlemek
nediyon - ne yapıyorsun
üymek - uyumak
ünne - çağır
netcez - ne yapacağız
laylon - römork (ne alakaysa artık  )
buva - baba
                     vs vs...

culuk :  hindi
badı  :  kaz
elemiya : değil mi
heri  : herşeyde kullanabiliriz
kuyruğu ölü : akrep
ellehem  : herhalde vb
tökecimek :tökezlemek
baldırcan : patlıcan
badal : merdiven
bıldır : geçen yıl
Âlemek : Durdurmak
Çodürü çüş : Tahteravalli
Gobel : Erkek çocuk
Golbez : Köpek yavrusu
Heşlenmek : Bir şeyin atılacak duruma gelmesi. Çürümek yıpranmak
Şinnek : şımarık
Çimmek : Yıkanmak-Banyo yapmak

Şu an ege bölgesinde çalışıyorum. Dikkatimi çeken şey şu: Yabancı kelimeleri Türkçeleştiriyorlar. Yani limon değil ilimon, ramazan değil iramazan gibi...

cıncık: cam anlamına geliyor.

Domatese, “gırmızı”; Fasulyeye “pakla”
danaya, “bıza”; İlçeye “gaza”
herkes Faraş Diyor, Bizde “kos Kura”
yozgat’ta Nasıla, “neşaal” Diyorlar

amcamıza “derik Emmi”
“culuk” Olur Bizde Hindi
kaza, “bodu” Ördeğe “şibi”
yozgat’ta Halaya, “eme” Diyorlar

patatese “gumpür”;havuca “pürçüklü”
tencereye “guşene”;köpeğe “kuçüklü”
başkası Yataklı; Bizde “döşekli”
yozgat’ta Mendile “yağlık” Diyorlar

mandaya “camız”; Koyuna “davar”
sende Gönder Bizler Savar
banyoya, “çimmek”; Rüzgara, “yel”
yozgat’ta Sedire “makat” Diyorlar

elbiseye “entari”, Ekmeğe “somun”
“asbap”; Olur Adı İç Çamaşırın
yanımıza “boör”, Arkada “sırtın”
yozgat’ta Bardağa, “gade” Diyorlar

cama “toplu”; Başa “gafa”
anamıza “aba”, Üzüntüye “tasa”
geçen Yıla, “bıldır”; Damada “guva”
yozgat’ta Havluya “peşgir” Diyorlar

yeleğe, “cemeden”; Kazağa “hırka”
çileye, “gelep” Der; Tezeğe “yapma”
“gop Gop” Diyoruz, Bizde Koşmaya
yozgat’ta Rezile; “malamat” Diyorlar

tazeye “acar”, “afili” Oynak
eşeğin Yaptığı İşe, “ağnanmak”
yanlış Yola Gördemeye, “azıtmak”
hepsi Birdene, “alayı” Denir

yakışıklı Olanlara Pek, “keleş”
bedava Yolunun Adıdır, “beleş”
mundar Olan Hayvan Etine De, “leş”
köy Bekçisine De, “kizir” Denirlir

eşeğin Sıpasının Adıdır, “kirik”
ağaçta Açılan İşaret, “kertik”
parmakla Vurmaya Bilirsin, “kintik”
kaba Yerine De, “gubat” Denilir

çamurla Karışık Akan Su, “mırıl”
kesilmiş Hayvanın Etine, “mısmıl”
nerenin İlçesi Bilirsin Bismil
bir Cins Salçaya Da, “pelver” Denilir

kümese, “pine”; Cekete, “sako”
koy Yerine De Deniyor, “go”
pardüsünün Eski Adıdır, “palto”
iri, Çok İriye, “zırıl” Denilir

gece Yenen Yemek Adı, “yastılık”
ağaçtan Su Bardağına Da, “yatık”
baş Örtüsü, Yemeniye De, “yapık”
aşırı Sevgiye, “yangı” Denilir

acemi Yerine “tor”; Una, “ufra”
bunları Bilmeye Yozgat’a Uğra
şimdide Geldi Bizlere Sıra
kocanın Yerine, “herif” Denilir

karının, Erkeğin, Kırığı; “oynaş”
eskiden Yemeğe Denilir Di, “aş”
aldatan Adama Denirki, “galleş”
ayrana Bizde, “çalkama” Denir.

“godek”, Kuyruğu Kısa Olanlar
“golük”, Derseniz Eşekler Anlar
“gurük”, Tabiri Kısa Kulaklar
taze Kuzuya Da, “gorpe” Denilir.

demir “gullepe”, Denir Menteşe
“islah” İse MalÛmdur Neşe
ayşe Yerine Denilir “anşe”
“camız” Derisine De “ Gon” Denilir

işarete “işmar”, Sürgüne “ışgın”
ince Söğüt Dalının Adıdır “ılgın”
“guum” İse Büyüğüdür “ırbığın”
anne Tavuğada “gurk” Denilir.

çeneye “duşga”, İşarete “en”
“ekmek Düşmanına”, Beleşten Yiyen
amcanın Oğluna Denilir “yiyen”
saf Beceriksize “elevay” Denir

su Yerden Kaynarsa Adına “eşme”
“pöhrekle” Gelirse Oluyor “çeşme”
oturma Yerine Denir “döşeme”
fiyata, Ücrete “baha” Denilir.

Ark’a “gever”, Fırçaya “gerbe”
gübre Taşınan Alet, “geçgere”
bir Yere Gidene Deniyor “nere”
kendir İpliğine “gındap” Denilir.


kar, Dolu Arası Yağışa “gırcı”
büyük Kız Kardeşe Denilir “bacı”
“iriş Ki” Nemi, Bil Sucuk İçi
sandalyeye De “iskembi” Denir


kötüde Birliğe, “ağız Birlemek”
sürünün Yattığı Yer “ağreklenmek”
iş Gücünün Neticesine “emek”
yarı “go” Ekine De “alaca” Denir

boşanan “avrada” Denir “el Kiri”
emsallerden Farklılara “aykırı”
havlunun Yerine İste “peşgiri”
köşeye Kenara “becek” Denilir

“başangı” Nemi, Yaramaz Çocuk
hindinin Bizdeki Adına “culuk”
hıyarın Ufağı Biliniz “cüllük”
yünü Kırkılmışa Da “cıbır” Denilir

kötü Parça Ete “cılındırık”
tarla Kuşuna Denir Ki “cırlık”
yeni Elbiseye Deniyor “cıcık”
sırnaşık İnsana “çaldakıl” Denir

çok Üşümeye Denir “buymak”
havalı Olana “buluda Ürmek”
deve Böğürmesi Bil “bozulamak”
ekilmemiş Tarlaya Da “boz” Denilir

“boz Söktürmek” Zora Koşmaktır
“boduç” Der İsen, Küçük Bardaktır
hem Suçlu Hem Güçlü“baskın Çıkmaktır”
yolu Şaşırmaya Da “azmak” Denilir

biraz Önceye Denir “bayaktan”
sebze Tarlasına Deniyor “bostan”
yeniden Yazmaya Haydi “silbaştan”
geçen Yıla Bizde “bıldır” Denilir

“boynuzu Kurtlu” Hakaret Deyimi
“boybürük” İse Kadın Giysisi
evdeki Kediye De “pisi Pisi”
bir Ara Yerine “biçala” Denir


“baş Bıçağı” Usturanın Bir Adı
camız Sürüsüne Deniyor “gudü”
yaşlı Karı İsmine De “cadı”
çok Üşümeye De “buymak” Denilir

yozgat’ta Tekmeye Deniyor “depik”
köşesi Noksana Denilir “gedik”
buğdayın Pişmişine De “hedik”
yağcı Yalakaya “oşukcu” Denir

“herifin” Eşine Denir “asikli”
çocuklu Ananın Namı “emzikli”
mayalı “bazlama” İse “eşkili”
üşenmek Yerine “erinmek” Denir

eldivene “ellik” De, Kuzuya “emlik”
yardımlaşmaya Da Denir “elbirlik”
kıl Keçisinin Adı Bizler De “filik”
sulu At Bokuna “fişkı” Denilir

kadının Oynaşı Yerine “gırık”
merinos Koyunun Adına “gıcık”
çenenin Altına Deniyor “gıdık”
çalım Satmaya Da “gırışmak” Denir

dinlenme Yerine Denir “feramak”
yıkılmaya Yüz Tutana “gağşamak”
yokluk Çekmeye De Denir “gavınmak”
zor İle Açmaya “ganırtmak” Denir

iyi Kızmış “fotul Fotul” Ötüyor
pazarında “gırmızıyı” Satıyor
gelinin Başına “gıvrak” Örtüyor
saç Tokasına Da “gıstırma” Denir

çoban Elbisesi Yozgat’ca “aba”
bir Başka Manası Ablaya “aba”
bedava Olaba Deniyor “caba”
süt,yoğurt,ayrana “ağartı” Denir

ablası Güzele “abısı Güzel”
“çabuk Gel” Yerine “gız Hele Gel Gel”
“afili” Havalı, “babal” Sa Vebal
bizlerde Gölgeye “garaltı” Denir

ala Köpeğe De Deniyor “alaş”
yaklaş Yerinede Hep Denir “yanaş”
“usulun” Yerine Denilir “yavaş”
karmaşık İşlere “çelpeşen” Denir

konuşamayana Deniyor “ahraz”
aşırı İstekli Hayvana “abaz”
çok Konuşana Denir “alağaz”
anadan Üryana “cıplak” Denilir

zayıf,çelimsize Deniyor “arık”
mendilin Adıda Bizlerde “yağlık”
“cılga” Keçi Yolu, Hastaya “alık”
saralı Olana “ağrıklı” Denir

kuşun Yavrusunun Ağzı “kılavlı”
geri Zekalılar Tüm “andavallı”
yakası Kirliye Denir “yağdalı”
büyük Çiviyede “eyseri” Denir

çorba Tasınada Denir “badiye”
ne Edeceğine, Deki “nediye”
rüşvetin Adına Dendi “hediye”
bir Araya Bizde “biçala” Denir

“bunak” Çok Yaşlı, “bunelek” Sinek
“büzüdüp” Durmaya Denir “üşütmek”
eksiden “nÂn” Ne, Bilesin Ekmek
şelaleye Bizde “cavlak” Denilir

ceza Çekmenin Adı “cereme”
tecrübeye Denir, “ağız Belleme”
ceketsiz Giysinin Adı “dallama”
din Kardeşliğine, “ahretlik” Denir


yarı Kaçık Olan “aklı Çavdarlı”
“eli Uz” Adama Pek Becerikli
filikten Örmeye Denir “filikli”
vurdum Duymazada “gaylesiz” Denir

kümese Konulan Yumurtaya “fol”
evladın Adı Da Bizlerde “oğul”
düğün Hediyesinin Adına Da “yol”
şımarmak Yerine “yelikmek” Denir

çekilmez Kadına “ömür İyasi”
“sepelemek” İse Yağmur Yağması
“seyis” İse Bizde At Bakıcısı
üç Ayak Demire “sacağı” Denir

gözleri Şaşıya Derlerki “yılık”
“yazı”ya Bırakılan Ata “yılkılık”
“dırmıkla” Toplanan Samana “yılmık”
görgü Göreneğe “yordam” Da Denir

dudakları Ayrı Olana “yırık”
yarı Açık Olan Kapıya “kıvık”
yün Kırkma Aleti Adına “kırklık”
yumurta Pişene “kirpikli” Denir

gri Renginedeki Atlara “ Konur”
itibar Yerine Derler Ki “onur”
“ilikmen” Ocağın Önüne Konur
değirmende Una “yörelik” Denir

üç,dört Sürülük Koyunlara “yoz”
ekilmemiş Tarla Adına Da “boz”
çok Büyük Çekicin Adına “balyoz”
sırt Yerine Bizde “yağarnı” Denir

rehine Konulan Mallara “vesek”
tarlada İri Toprağa “kesek”
buzağının Hızlı Koşmasına “tezmek”
büyük Testereye “tomurgu” Denir


“tülek” Tüyleri Dökülmüş Tavuk
sabanın Demir Olanı “pulluk”
nefesin Adına Derler Ki “soluk”
torba Yoğurduna “teleme” Denir

“sıracalı” Çok Pasaklı Demektir
itin Küçük Çişi “siymektir”
geçimsiz Koca Karı Da “sinnektir”
kırık Çıkık Sarana “sınıkcı” Denir

asık Surata Da Denir “somurtmak”
elbisesin Çıkartmaya “soyutmak”
çocuklara Bakmak İse “avutmak”
kurnaz Yaramaza “hızana” Denir

kulplu Su Getirme Aracı “helke”
yeni Doğan Taze Kuzuya “görpe”
küçük Dağlara Da Denilir “tepe”
ev Halkına Bizde “horanta” Denir

“seklem” Tahıl Dolusu Çuval
bol Keseden Atmayada “martaval”
çobanın Çaldığı Alete “kaval”
ayağı Tüylüye “çağşırlı” Denir

buğdayın Yetmemiş Haline “firik”
küçük Duvar Taşlarına Da “helik”
hemen Kırılacak Olana “kevik”
böbrek Yerine De “bödelek” Denir

anahtara “kit”, Az Olana “kıt”
bir Yerden Terslenen Yemiştir “zılgıt”
fakirin De Kestanesidir “palıt”
dertleşme Yerine “halleşme” Denir

“hasas” Köy Bekçisi, Rakipse “hasım”
akraba Yerine Denilir “hısım”
bana Ne Yerine De, “nemelazım”
havucun Adına “pürçüklü” Denir


“pel Pel Bakmak” Aptalca Bakış
aralık Ayına Denir “karakış”
iş Yaptırma İsteğine De “yumuş”
şımarmak Yerine, “yelikmek” Denir

karşıya “yamaç”, “verep” Se Yokuş
mundar Hayvanın Ölüsüne “leş”
oynaklık Edenin Adına “galleş”
“çökelik” Aşına “sündürme” Denir

ördek “şibi”, “şire” Üzümün Suyu
yumruğa “sumsa” Muskaya “büyü”
“kÂya” Ve Azaya Köyün Büyüğü
hastalıklara “marazlı” Denir

bu Seneye “bıyıl”, Yumurta “bıdık”
kulak Arkasına Deniyor “duluk”
soğuk Su Çeşmesi Adına “soğluk”
beceriksiz Erkeğe “sünepe” Denir

üzümün Küçük Parçası “cıngıl”
suyun İçindeki Taze Ot “cibil”
“şıltakcı” Yalandan Ağlayan “gıncıl”
eğlenceli Yemeğe “ferfene” Denir

“gezeğen” Çok Gezen, Kıza İse “gı”
“icik” Az, Yetmemiş Ekine De “go”
kadının Giysisin Adıdır “manto”
iki Avuç Dolusuna “bigoşam” Denir

“haydah” Halayda Atılan Nara
siyah Renge Bizde Denilir “gara”
kışlık Yiyeceğin Adına “zahra”
geri Zekalıya “mankafa” Denir

“derbeder” Perişan Zavallı Demek
uzun İnce Ağaca “cerek”
“ne Yapıyorsunun” Cevabı “norek”
yüze Vurmaya Da “çemkirme” Denir



“ecik” Az, “ecicikmi” Oda Çok Az
sabırsız,acele Sözü “sıkboğaz”
sessiz Kağnıda Hiç “gıcılamaz”
kaşınmaya Bizde “gicişme” Denir

itin Su İçtiği Oluğa “yalak”
keçinin Yavrunusunun Adıdır “oğlak”
donduz Çocuğa Da Denirki “cıplak”
namussuz Erkeğe “zampara” Denir

toprağı Düzleyen Alete “tapan”
ekin Ekilen Alete De “saban”
çak Taşlı, Çiftçi Aracı “düven”
yün Dokunan Araca “culfalık” Denir

“comba” Mandanın Pek Genç Olanı
atına Binmeden Bağla “kolanı”
çifte Gönder Sabah Erken “oğlanı”
deminden Yerine “bayaktan” Denir

“ayarsız” Ayarı Bozuk Demektir
“abdesthaneyi” De “cümlalem” Bilir
şimdiki Türbana Da “bürük” Denilir
perişan Zavallıya “derbeder” Denir

“gadak” Büyük Çivi, Kapsüle “ezva”
“ferik” Taze Tavuk Her Derde Deva
“beleşe” Deniyor Şimdi “bedava”
buğdayın Pişmişine “gavurga” Denir

şubat Ayı, Hemi Kısa “gucük”
ufacık Yerine Deniyor “guçcük”
demirden Kaldıraç Adına “kusük”
iş Bitirmeyene “muhanet” Denir

ne Zaman Yerine Denir “nefaat”
çıkarın Yerine Derler “menfaat”
zorla Sataşmaya Denir “musallat”
aklı Kıt Olana “serseri” Denir

Büyük Erkek Kardeşlere; De: “ede”
buğdayı Toplama İşine “desde”
suyun Topraktan Kabına “desdi”
“yel” Den Korunmaya “duldalık” Denir

“garagura Çöktü” Kıpırdamıyor
geç Doğan Kuzuya “emlik” Deniyor
“fırıldak” Gibi Fır Fır Dönüyor
çavuş Kuşuna Da “ibibik” Denir

“kesmik” Nemi Saman İrisi
yabancı Olana Derler “birisi”
içten Pazarlılı Olana “sinsi”
yassı Küçük Taşa “sülenke” Denir

“müzevir” Tezvir, “tıska” Çelimsiz
zor Bulunan “şikar”, Çirkin “şikirsiz”
ulu Orta Konuşana Da “densiz”
kışkırtma İşine “fitleme” Denir

pekmezin Koyu Olanı “çalma”
elmamın Esas İsmi De “alma”
mandanın Gayet Gencine “comba”
koyun Pisliğine “çakıldak” Denir

sahi Mi; Gerçek Mi Yerine “essah”
evel Allah Yerine De “eyvallah”
defol Git Yerine, Deniyor “yallah”
yüze Göre Olana “mürayi” Demir

gözleri Dışarı Olana “pörtlek”
pişmiş Topraktan Yapılır “pöhrek”
ne Yapıyorsuna Denir Ki “norek”
bir “çuval” Buğdaya “kelete” Denir


“ilistir” Süzgeç, “ırgatsa” İşçi
çok Güzel Yerine Denir “pek Cici”
“gaydalama” İse Keklik Sekişi
büyük Tencereye “guşene” Denir

“goşam Goşam” Avuç Avuç Demektir
“avurt” Ağız Dolusu Yemek Yemektir
“bostan” Yetiştirmek Bunca Emektir
kötü Alışkanlığa “dadanma” Denir

eşeği Durdurmak İçin Denir “çüş”
işsiz Boş Gezenin Adına “berduş”
dört Öküz Koşmanın Adına “çoluş”
çok Konuşana “çenebaz” Denir

kunduraya Çakılan Çivi “gabara”
çok Siyah Olana Denir “gapgara”
rezil Rüsvay Olan “maskara”
eyreti Durana “mudara” Denir

“talaka” Nemi, At Arabası
tadı Bozuk Olan Olmuştur “sası”
emniyet Sağlar Köyün “hasası”
çak Abartıcıya “pohpohcu” Denir

elbiseye “asbap”, Topaca “ayı”
okuntudağıtmak İşine “sayı”
“gırışıp” Gezmekde Bil “gabadayı”
aşık Kemiğine “danapa” Denir

obur “buarsak”, Çeneye “duşga”
rüyaya “düş” Denir, Kargaya “garga”
misafire Denir “buyur Gonağa”
yumurta Aşına “gaygana” Denir

kelebeğin Bizde Adı “kepenek”
itme İle Toplamaya “kürümek”
“omaç” Sade Yağla Karışık Ekmek
küçük Tuvalete De “gan Alma” Denir





leğenin Köyde Adına “ilaan”
dur Bekle Yerine “ecik” Dur “alen”
erkek Çocuklara Deniyor “oğlan”
eğleşme Yerine “alenme” Denir

fırlat “kötele”, “işlikse” Yelek
“guyruğu” Kısa Olana “godek”
ne Yapalıma Kısaca “norek”
tahıl Ölçeğine “urupla” Denir

kekile “perçem”, “öpce” Şımarık
yayıktan Çıkan Ayrana “gatık”
pişmiş Buğdaya Denilir “hedik”
herhalde Yerine “ellaham” Denir

yalancıktan Rol Yapanlara “mustur”
hak Yolda Gidene Kur’an Dır Düstur
bu Kelimeleri Sen Hep Yazıp Dur
çok Konuşana Da “geveze” Denir

gafete domates
bölçe fasiille fasülye
patiz patetes
kırıtmak ayakta durmak

-domat dativeecenmi iki gilo. 
- dattim dattim. aha suracikta. aliveecen mi?
- alcem de tobayi aciveecen mi? 
- accem de parami cikariveemedim bi dakka bekleyiveecen mi. 
- bekleyiveririm nolcekki... 

Arkıdeş : Arkadaş Akırbâ: Akraba Açıktan : Birazdan Âşam: Akşam Annenne: Anneanne Avrat : Karı eş Ayeç: Ağaç Arkıda : Arkada, geride Alcek : Alacak Albüber: Kırmızı biber Aklamak: Ayıklamak, toplamak A’lına : Aklına Alektirek: Elektrik Aliksan: Ali ihsan Analık: Kayınvalide Annına : Alnına Annacında : Karşısında Hambal : Hamal Azmak : Su birikintisi Açlık tokluk var mı: Aç mısın? Aş hurmak: Yemek yapmak Bâmak : Parmak Bâça: Bahçe Baken : Bakayım Barbar: Beraber, birlikte Bazar ekmeği: Somun ekmeği Bılla : Abla Bubalık : Babalık,kirve Bozdan: Bozdoğan (Aydın’ın ilçesi) Billor : Bardak Bişe : birşey Biyo : Bir defa Bene : bana Beni bak biyo: Bana bak bir Badılcan : Patlıcan Bölce : Börülce Bunna : Bunlar Bayı: Bayağı güzel Biliyon : Biliyorsun Bengizi atmak: Benizi atmak Bazlama : Saçta yapılan ekmek türü Bılantı : Bulantı Babıç : Pabuç Ayakkabı Bodiye : Önlük Bööle : Böyle Böyün : Bugün Buğdey : Buğday Buymak: Üşümek Bülüç: Piliç Bürgü : Tülbent, örtü Bısat : İç çamaşırı Berengarı : Şöyle böyle Çininde : Omuzunda Çitme: Panjur? Coccem : Çocuğum Çorçocuk: Çoluk çocuk Cuvare : Sigara Celeb : Canlı Hayvan ticareti yapan kimse Cevcev : Havanın sıcak zamanı (ışcan cevcevi) Camız : Manda Caka : Fiyaka Carcür: Fermuar, (şarjör) Çengiz : Gelin çeyizi Cavır : Gavur - Yaban - El Çilbir : Yulara bağlanan ip Çalıkakıcı : Efelerin yanındaki yardımcılar Çanak: Tabak Çavış: Çavuş, huni Çömeşmek: Çömelmek Dolupduru : Dolu, dolmuş Dabıyatsız: Görgüsüz Darı: Mısır Darıekmeği: Mısır ekmeği Davın çıksın : Beter olsun Dayıbaşı: İşçilerin başındaki şef Dilbar: Güzelim Dikelmek : Ayakta durmak Dinelmek : Ayakta durmak Düve: Dişi buzağı Dığan: Tava Dooru : Doğru Domat: Domates Doktur: Doktor Deyon : Diyorsun Daşımak : Taşımak Düşünüpduru : Düşünüyor De gidi: De git.., ünlem Dibek : İçinde kahve dövülen taş yada ağaçtan havan Dirgen: Çatal Durupduru : duruyor Depmek : Doldurmak, itelemek Donguz : Domuz Deştiman : Köy bekçisi Dalgan : Isırgan otu Darak : Tarak Düzgü: Kalemtıraş Enee : Şaşkınlık hali Enik : yavru Emme : Ama, lakin Eye : Eğer, yemin etmek Efe : Mert, yiğit kişiler. Emmi : Amca Evlek : Küçük tarla, arsa Eyi: İyi Evermek : Evlendirmek Edivermek : Etmek, yapmak Endele : Elindeki, elindekileri Enemganam: Alt tarafı, oldu olacak.. Endeki : Elindeki, şuradaki Engastan: Yalandan, şakadan Eşortman: Eşofman Erinme : Sıkılmak, üşenmek Filcan : Fincan Fuzuli : Gereksiz, lüzumsuz Fıydırıvermek: Attırıvermek Gaagı : Kargı Gadeşcim : Kardeşim, dostum Galan : gayri, yeter galan.. Gaval : Kaval Gayar : Sövme, küfür Geliggeli : Geliyor, gelipgelir Gelikgelen : Yürüyenler, gelenler Gevrek: Simit Gızmak : Kızmak Gaaşıma : Karşıma Gahpa : Kahpe Grep : Oya türü Göönek : Göynek, fanila, gömlek Garankı : Karanlık Günnük :Yevmiye Gabık : Kabuk Gaçıvedik : Kaçtıkgittik Gırmak : Kırmak, (tütün gırmak) Gönenmek: Güle güle oturmak Gocuman : Büyük,iri Gaari : Tamam,yeter Ganare : Haylaz, yaramaz Garıgol: Karakol Gidivemek : Gitmek Galangidelim : Artık gitmek Gumbar: Kumar Garı : Karı Gız: Kız Gutulmak : Kurtulmak Gelcem: Geleceğim Geliyom : Geliyorum Gidiyom: Gidiyorum Gızan : Efelerin yardımcıları, oğlan çocuğu Gaadeş : Kardeş Gayın : Eşin erkek kardeşi Gayva : Kahve Gocububa : Amca, büyük baba Gocana: Yenge Gosgoca : Kocaman,büyükçe Gacıvermek : Kaçmak Gebertmek : Öldürmek, ölesiye dövmek Gelipduru : Geliyor Gonşu : Komşu Gocukapı: Dışkapı Gocudonguz : Büyük domuz Gözee : Güzel, hoş Gı : Kız gırceng : Kıracaksın Garmak :Karmak, harç garmak Gatmek : Katmak, eklemek, ilave etmek Gavın: Kavun Garpız: Karpuz Gocugarı : Yaşlı kadın,nine Goley : Kolay Garı : Karı,eş Gelibba: Geliyor Gidibba: gidiyor Gahberif: Kahpe herif Gezipduru : Gezmek,geziyor olmak Govvatlı : Güçlü, kuvvetli Gine: Yine, gene Göödüngmü : Görmek,Gördüğünü bildirmek Gatmak: Koymak, katmak Gıyma’lı: Kıymetli Gabihat : Kabahat,suç,kusur Gılıksız : Kaba, Saygısız (kıyafeti uygun olmayan) Gandıma : Kandırmak,aldatmak Galgımak : Zıplamak, Tepinmek -gil : Aligil, Ayşegil Gocuman: Kocaman, büyük Gocuman Irabbım: Büyük Allahım Guymak: Katmak, koymak Guytu : Kuytu, Derin,çukur Hada aman hada : Küçümsemek, git, yürü Haddizatında : Aslında, esasında Hayat: Büyük salon Ha’ma: Fatma Hunu : Şunu Huna : Şuna Heç : Hiç Hilen: Falan, filan Hindi : Şimdi,hemen Hotraf: Fotoğraf Hadendi : Haydi, gösteririm sana.. Hanı: Hani Heybet : Azamet, büyüklük Heybetlemek : İtibar etmek Horeye : Buraya, şuraya Hööle: Şöyle Hınkırmak : Burnunu temizlemek Hısım : Akraba Hede : Evet de.. Kabul et.. Herif : Erkek Hergile : Hergele, terbiyesiz Harannı : Tencere Huncacık : Azıcık Hurmak: Vurmak Irazi : Razı olmak,razı etmek Irakı : Rakı(İçki) Irbık: İbrik, sürahi Irmızan: Ramazan Işcak: Sıcak Ihı,aha : İşte Iraz: Raziye Iramatlık : Rahmetlik Irlanmak : Kıpırdamak İlazım: lazım iğlek : Yabani erkek incir İleş : Leş, Hayvan ölüsü İllen: Leğen İliman: Limon İbram: İbrahim İrecep: Recep İnaatar: Anahtar İreşber: Rençber, çiftçi İrezil : Rezil,utanmaz,arsız İsmee: İsmail Înoyası: İğne oyası İlenmek: Beddua etm. İspirte : Kibrit İşe : Şey İşlik : Gömlek Karıbüber: Karabiber Kâyasımıng: Ne karışıyorsun, keyfimin kâhyası mısın? Kumpir : Patates Kupa : Bardak Kööden : Köyden Körpü : Köprü Kütük : Kesilen ağacın dip kısmı Küfe : Söğüt dallarından yapılan dayanıklı sepet Kaneviçe: İşleme Kiremet: Kiremit Kızan : Eli silahlı köy gençleri,efelerin yardımcıları Kargı : Kamış,Saz Kölge : Gölge Kulağı tözüne: Kulak arkasına, ensesine Löküs : lüks(pahalı),lüks lambası Len : Yöresel dilde kaba söz Löbet : Nöbet Mabus : Milletvekili Mektep : Okul Mezin : Müezzin,Din görevlisi Mayine : Muayene Mehel : Münasip, uygun Mehelle : Mahalle Mertek : Kullanıma hazır budanmış ağaç,ince ağaç Melmiket : Memleket Mıhtar : Muhtar Mıstıfa: Mustafa Mustuu: Mustafa Meemet: Mehmet Maamut: Mahmut Mefat etnek: Vefat etmek Meret : İnatçı, sıkıntı veren, Merdiman : Merdiven Mazife : Vazife Mıymıntı : Çekingen, sessiz Mı’lak : Mutfak Naf : Laf,söz Nebilen : Ne bileyim Nene: Babaanne, anneanne, nine Nerem dedin : Neren rahatsız Nevakıt : Ne zaman? Napçeng : Ne yapacaksın?,Ne yapılacak? Nahâsın : Nasılsın? Nahanda Allah : Beddua Negıda: Ne kadar? Nesibetsiz: Münasebetsiz Namazlaa : Seccade Nolcek : Ne olacak? Needipdurung?: Ne yapıyorsun? Nişlebbang: Ne yapıyorsun Nacabolsa: Nasıl olsa Olcek : Olacak Oolum : Oğul,Oğlum Oluu : Olur,Olacak olan Olubili: Olabilir Olupbatı : Olmuş(oluyor) Orasbı: Orospu Oturupduru : Oturmak,Oturuyor olmak Ö’lek : Korkak,Yüreksiz, ödlek Öölen: Öğlen Önkü : önündeki, şu Öndele : o şekilde, öyle Önküle: Öyle Öngücü: yakında Ötüpduru : Ötmek Pençire: Pencere Peşgir: Havlu Pıransa: Pırasa Potur : Pantolon Seyirtmek : Koşmak Sındı: Makas Sıtında : Sırtında, arkasında Senetlik: Banyo Sarot: Havuç Siplemek: Saplamak Sööle : Söylemek Soraala : Sorarlar Selbes : Serbest Sohralık: Sofralık Sorem : Sorayım Sıkış depiş: Sıkışık düzen Sırat Körprüsü : Sırat köprüsü Sıçan: Fare Savışmak : Sıvışmak, dikkat çekmeden ayrılmak Sıdırmak : Kırmak (Yumurta kırmak) Şavk : ışık Şeher : Sehir,Kent Târa: odun kesen alet Töbosun : Yemin olsun Teke : Keçinin erkeği Tığtebir : Beş parasız Tingildemek : Sallanmak Trampa : Takas Tebelleş : Her işe karışmak Tapa : Tıpa Tavık: Tavuk Ula : Yöresel kaba hitap sözü Ufecik : Küçücük Uskar babıç : Yeni ayakkabı Ünlemek : Seslenmek,Çağırmak Ülen : Ulan, kaba söz Vaa : Var Vayız : Din görevlisi, vaaz Yaygı: Minder Yoğusa : Yoksa Yemiş : İncir Yenibaza : Aydın'ın İlçesi(Yenipazar) Yazen : Yazmak, yazayım Yazmak : Sermek Yalım: Galiba Yavıklı : Nişanlı,Sevgili Yetee Gari : Yeter artık Yakmek : Yakmak(Kına yakmak) Yaveşden : Yavaşça(Usulca),Sessizce Yörük : Göçebe,Türkmen oymağı Yemem gaari : Artık yemem Yemiş Talası : İncir bahçesi Yaveş : Yavaş Yular : Hayvanların başına takılan ip Yümek : Yıkamak, (bısat yümek) Yünmek : Yıkanmak Zati: Zaten Zabın: Bitkin, halsiz Zâbit : Zaptiye, Asker Zornan : Zorla,Zorlayarak Zere : Gereğinde kullanılmak için saklanan tahıllar, zahire Züzek başı : Önemli işin arifesi 

Bir de muğla atasözü va : paran varsa bemeve, paran yoksa binmeve

 
  diyaza: teyze

Ankara
 

apça:amca

birde ulus cebeci çankaya gardaş deriz kankaya bize her yol paris değil la bize her yer Angara

La bir nota değil yaşam tarzıdır

Dilfez [Artvin Şivesi] İle
Artvinde Vakti zamanında köyden ayrılıp Şehire yerleşen bir kızın, yıllar sonra köye geri döndüğünde tavırlarından esinlenilerek yazılmıs şiirdir


Na fena degişmiş koydan gedali
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i
Karşıma geçti bir supurga dali
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Allahın sevarsan na hala kalmiş
Koskoca kız idi bir parça kalmiş
Kırmızi yanağlar bambayaz olmiş
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Bir gezışi var ki zanarsın taydur
Etrafi yolunmuş kaşlari yaydur
Dedi hal keyf nasil dedimki eydur
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Lens mi na diyerlar oni tahturmiş
Kara gozlarıni çakır yapturmiş
Kendini bir havalara kapturmiş
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Saçı bir renk idi şimdi karişuh
Yuzi güleç idi olmiş çoruşuh
Totaği boyanmış ağzı buruşuh
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

İnce dil bir yanda sükse bir yanda
Demah ki çıharmiş bizim koydan da
Kısa bişe geymiş her şef meydanda
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Elina geçirmiş fotraf makine
Bir yanbegi tutar bir da tıkına >>>> (makinayı bir yan tutup çekmek ,bir dik tutup çekmek ) 
Komşular toplanmış resim çekine
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Kafirin çocuğa nasıl azıtmış
Sade yemiş içmiş gezmiş tozutmiş
Bir da umuzuna mühür kazıtmış >>>>> (mühür= dövme) 
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Bacak bacak ustuna ki atiyer
Namehram yerleri goze batiyer
Bir eliynan dizlarıni tutiyer
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i

Boşanmışlar Çula Çirkin Nuri'ynan (>>>> eski kocasindan boşanmiş)
Yeniden evlanmış zengin biriynan
Tatile çıhmişlar brodveyinan ..... ozamanları mercedes yokmus demekki 
Az kalaki taniyamadım Dilfez'i

Burnu uzanmış mi bilmem nayidi
Gormazluhtan gâldi Sefil Seyid'i
Halbusa ki elımızda böyidi
Az kala ki taniyamadım Dilfez'i