Kapitülasyonlar Kaldırıldı Mı?

Kapitülasyonlar kaldırıldı mı?

Bugünlerde yeğenimin üniversite sınavına hazırlık çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla tarih konularını araştırıyorum.
Bu çerçevede "Kapitülasyon" kelimesi sürekli karışma çıkmaya başladı.
Öğrencilik yıllarımdan kapitülasyonların Osmanlı Devleti'nin yıkılışından birinci derecede sorumlu olduğunu hatırlıyorum.
Fakat kapitülasyonların ne zaman uygulamaya konulduğu hakkında bilgi dağarcığımda bir bilgi yoktu.
Bu konuyu araştırınca ulaştığım bilgiye hayret ettim.
Kapitülasyonlar ilk defa Kanuni Sultan Süleyman tarafından Fransa'ya verilmiş ticari imtiyazlarmış.
Kanuni Sultan Süleyman dönemi Osmanlı devletinin yükselme dönemi padişahlarından...
Devletin yıkılmasına yol açacak bir uygulamanın, yükselme döneminde başlamış olmasını ilginç buldum.

Araştırmaya devam edince, kapitülasyonların ticaretin yaygınlaşması için yapılmış uluslararası bir anlaşma olduğunu öğrendim.
Daha açık söylemek gerekirse, çeşitli sebeplerle Osmanlı vatandaşları ticaret alanında aktif değillermiş, vatandaşları ticarete teşvik etmek için uygulamaya konulan bir dizi tedbir paketi kapitülasyon kelimesi ile ifade ediliyor.
Alınan bu tedbirlerin FAYDALARI görülünce, tedbirler genişletilerek uygulamaya devam edilmiş.
Ülke yönetiminde ve ticari alandaki gelişmeler bu tedbirlerin FAYDALARINI ortadan kaldırınca, kapitülasyonların kaldırılması gündeme gelmiş, 1856'da yılında başlatılan çalışmalar, 1923 yılında sonlandırılarak Lozan antlaşması ile kapitülasyonlar RESMEN kaldırılmıştır.

Resmen kelimesinin altını çizmek istiyorum.
Çünkü fiili olarak mevcut olan bir uygulamanın resmi olarak olmaması, böyle bir uygulama olmadığı anlamına gelmez.

24 Ocak 1980 tarihinde, tarihimize 24 Ocak kararları olarak geçen bir dizi ekonomik TEDBİR PAKETİ açıklandı.
Ekonomik paket açıklandığında toplumun hemen her kesiminden itiraz sesleri yükseldi.
Açıklanan kararların ülke ekonomisini daha kötüye götüreceği ortak bir sesle dile getirildi.
Zaten alınan kararların olumsuz etkisi anında görülmeye başlanmıştı.

24 Ocak kararları arasında "Yabancı sermaye teşvikleri" de mevcuttu.
Kanuni Sultan Süleyman zamanında kapitülasyon olarak isimlendirilen uygulama, 24 Ocak 1980'da "Yabancı sermaye teşvik" adı altında uygulamaya konuluyordu.

24 Ocak kararlarının olumsuz etkileri bir süre sonra ortadan kalktı ve tahminlerin aksine ekonomik faaliyetler "Şaha kalktı".
24 Ocak kararlarının olumlu etkileri görülünce, uygulama yaygınlaştırılarak devam ettirildi.
Ülkemizdeki ticari hayatın canlılığını muhafaza ediyor olmasının temel sebebi, 24 Ocak kararlarının uygulamasının devam ettirilmesidir.

24 Ocak kararlarının uygulanmasının zararlarının görüleceği dönemlerde gelebilir.
Önemli olan bu dönem geldiğinde, gerekli yeni tedbirlerin alınmasıdır.

Her zaman savunduğum bir ilkeyi bir kez daha vurgulamak istiyorum.
Hiç bir şey mutlak kötü veya mutlak iyi değildir.
Kötü olarak görülen bir uygulama, iyi uygulandığında FAYDALI olabilir.

Yazıyı değerlendir: