ÖĞLE TATİLİNDE ÖĞRETMENE NÖBET GÖREVİ VERİLEMEZ
Öğretmenlere öğle tatilinde nöbet görevi verilmesi yasal ve hukuki değildir.
Esasen gün içinde verilen öğle dinlenme süresine Ara Dinlenmesi denir ve çalışanın dinlenmek, yemek ve içmek gibi doğal ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için günlük çalışma süresi içinde dinlenme verilmesi zorunludur. Yasalar, ara dinlenme sürelerini işyerindeki günlük çalışma sürelerine göre belirlemiştir.
23.07.1965 tarihli ve 12056 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun "Çalışma Saatleri" başlıklı 99. maddesindeki; "Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.
Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.
Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir." hükümleri ile memurların çalışma saatleri tespit edilmiştir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun "Günlük Çalışma Saatlerinin Tespiti" başlıklı 100. maddesindeki; "Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca, illerde valiler tarafından tespit olunur." hükümleri ile de "Günlük Çalışma Saatlerinin" illerde valiler tarafından tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun "Günlük Çalışma Saatlerinin Tespiti" başlıklı 100. Maddesindeki "?öğle dinlenme süresi,?" ibaresinden anlaşılmaktadır ki "öğle dinlenme süresi" yasal bir haktır.
Bu hak, uluslararası düzeyde de 16.12.1966'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve 3 Ocak 1976 itibariyle yürürlüğe giren "Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi" nin Adil ve uygun işte çalışma şartları başlıklı 7. maddesi (d) bendindeki; "Bu Sözleşmeye Taraf Devletler herkese adil ve elverişli şartlarda çalışma hakkı tanır. Bu şartlar aşağıdaki hakları güvence altına alır: d) Dinlenme, çalışma arası, çalışma saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ile ücretli yıllık izin ve resmi tatillerde ücret verilmesi." hükümlerinde de ayrıca yer almaktadır.
26.07.2014 tarihli ve 29072 sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin "Etkinlik, ders, etüt ve dinlenme süreleri" başlıklı 6. maddesi 2. fıkrası b) bendindeki; "(2) İlköğretim kurumlarında; b) Normal öğretim yapılan okullarda yemek ve dinlenme için en az 40, en çok 90 dakika süre verilir. Bu süre okul yönetimince okul çevresinin şartlarına göre düzenlenir, il/ilçe millî eğitim müdürlüğüne bilgi verilir. İkili öğretim yapılan ilköğretim kurumlarında sabahçı ve öğlenci grup öğrencilerinin çıkış ve girişleri arasında en fazla 30 dakikalık süre ayrılır." hükümleri,
07.09.2013 tarihli ve28758 sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin " Ders süresi ve günlük çalışma saatleri" başlıklı 9. maddesi 1. fıkrasındaki; "(1) Ortaöğretim kurumlarında bir ders saati süresi 40 dakikadır. Dersler arasındaki dinlenme süreleri okul yönetimlerince belirlenir. Derslerin başlama, bitiş ve öğle arası dinlenme süreleri millî eğitim müdürü veya ilgili müdür yardımcısı ya da şube müdürünün başkanlığında eğitim bölgesi danışma kurulu başkanlarıyla yapılan toplantıda ortaöğretim kurumlarının özellikleri, uygulanan programlarıyla çevre ve ulaşım şartları dikkate alınarak belirlenir. Ancak dersler arasındaki dinlenme süresi 5 dakikadan, öğle arası dinlenme süresi ise 45 dakikadan az olamaz." hükümleri ile öğle dinlenme süreleri belirlenmiştir.
Bu durum hakkında, Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün 21.10.2011 tarih ve 11937 sayılı yazılarında ve Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün 31.10.2011 tarih ve 7274 sayılı yazılarında; "Normal öğretim yapan ortaöğretim kurumlarında , öğle arası süresinin, öğrenci ve eğitim çalışanlarının yemek ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir." şeklinde yetkililer de uyarılmıştır.
Okul yönetimlerince tam gün eğitim yapılan okullarda tam gün nöbet görevi verilen öğretmenlerden bütün gün nöbet süresince hizmetin kesintisiz yerine getirilmesinin istenmesi, herhangi bir sınırlama olmaksızın nöbet tutturulması;
Anayasa'mızın 17. maddesinde yer alan; "Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir." hükümlerine,
Anayasa'mızın 49. maddesi 2. fıkrasında yer alan; "Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır." hükümlerine,
Anayasa'mızın 50. maddesi 3. fıkrasında yer alan; " Dinlenmek, çalışanların hakkıdır." hükümlerine aykırılık teşkil edecektir.
Öğretmenin tam gün nöbet süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden hizmet vermesi beklenemez.
Öğretmen öğle dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde nöbet tutmaya zorlanamaz.
Öğle dinlenmesi süresinin uygulamada daha çok yemek molası şeklinde verildiği görülmektedir. Öğretmenin bu süre içinde yemek ve diğer insani ihtiyaçları için ara vermeden çalışması hayatın olağan akışına aykırıdır.
Öğretmenin tam gün nöbet süresi içinde yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçları sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı olduğundan öğretmenlerin yemek, içmek, tuvalet gibi günlük gereksinimlerini ve genel olarak dinlenme gereksinimlerini giderebilmeleri için günlük çalışma süreleri içerisinde çalışmaya ara verme zorunluluğu bulunmaktadır.
Öğretmen, öğle dinlenmesi süresinde tamamen serbesttir. Bu süreyi okul içinde ya da dışında geçirebilir. Okulda geçirmesi ve bu süre içinde çalışmaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemiş sayılır. Ancak öğretmen okulda kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde nöbet tutmaya zorlanamaz.
