Öğretmen Seç(eme)me Ve Yetiştir(eme)me!

Sevgili meslekktaşlarım eğitim sistemimizin yoğun tartışmalara konu olduğu şu günlerde, kurumumuz ve mesleğimiz adına özeleştiri yapmak istiyorum. Ülkemizde Öğretmen olmak çok kolay!
Evet hemde çok kolay. Şimdi bana "hadi ordan o zaman binlerce atanamayan öğretmen neden atanamıyor?" diyebilirsiniz ve haklısınız da. Ancak benim dikkat çekmek istediğim nokta atanamayan öğretmen sorunu değil yetiştirilemeyen öğretmen?
Güzel ülkemizde öğretmen olmak için lise öğrenimini tamamladıktan sonra ÖSYM nin sınavına girersiniz ortalama bir puanla da öğretmen yetiştiren bir eğitim fakültesine yerleşirsiniz. Ne bir mülakat ne bir inceleme ne de bir seçim kriteri yoktur. Sadece ÖSYM nin yaptığı sınavda başarılı olmanız öğretmen olabilmeniz için yeterli bir sebeptir. 4 yıllık eğitim hayatımızda aldığımız eğitimin kalitesine daha sonra değinmek istiyorum. 4 yıllık lisans eğitimini tamamlarsınız ve yine bir sınav sonucuna göre (KPSS) alanınızdan alınacak kişiler arasına girebilmeniz yeterli. Ne bir mülakat ne bir inceleme ne de başka bir kriter. Yalnızca gireceğiniz sınavdan yeterli puanı almanız yeterli.
Peki şimdi soruyorum size geleceğimizi, çocuklarımızı emanet ettiğimiz öğretmenlerimizi seçerken ve yetiştirirken gereken özen ve itinayı gösteriyor muyuz?
Finlandiya'nın PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) sınavlarındaki başarılarını artık hepimiz biliyoruz. Son 3 sınavda Finlandiyalı öğrenciler 1. olurken 30 OECD ülkesi arasında güzel ülkemiz 29. sırada yer aldı. Bu bir başarısızlık mıdır? Bence evet. Peki bunun sırrı nedir ki bu Finli öğrenciler sürekli 1. oluyorlar? Bunun birçok sebebi olabilir ben sadece Finlandiya ve Ülkemizin öğretmen yetiştirme ksımını irdelemek istiyorum.
Finlandiyanın öğretmen yetiştirme modeli üzerine "Yrd. Doç.Dr. Ali ERASLAN"ın "Finlandiya’nın PISA’ daki Başarısının Nedenleri: Türkiye için Alınacak Dersler" isimli makalesinden alıntı yapmak istiyorum. Ali hocamızın araştırmasına göre Finlandiya’nın PISA da elde ettiği başarısının altında yatan en önemli sebeplerin başında öğretmen yetiştirme programı gelir (Simola, 2005). Bu programın en önemli özelliği başlangıçta motivasyonu yüksek ve yetenekli öğrencileri programa kabul ederek öğretmen eğitiminin kalitesini sürekli yüksek tutmayı başarmaktır (Malaty, 2006). Finlandiya’da öğretmen olmaya karar veren lise mezunu bir kişi bu programa katılabilmek için öncelikle Türkiye’de ÖSS (Öğrenci Seçme Sınavı) sınavına benzer marticulation sınavında ve daha sonra üç aşamadan oluşan kabul testinden başarılı olmak zorundadır. Malaty’e göre (2006), kabul testi kitap sınavı, mülakat ve örnek ders (veya grup tartışması yönetmek) anlatımından oluşur. Kitap sınavında öğrencilerin bilgiyi araştırma, eleştirisel açıdan düşünüp yorumlama, ilgili ve ilgisiz bilgiyi ayırt etme, kendi fikrini oluşturma, savunma ve sentez yapma yetenekleri ölçülür. Mülakat aşamasında ise adayın karakteristik, öğrenme ve geliştirme kapasitesi bakımından programa ve eğitim alanına uygunluğuna bakılır. Son aşamada adaylardan örnek bir ders anlatması veya grup tartışmasını yönetmesi istenerek onların sosyal yönü, konuşma, sunum ve yönetim yetenekleri ölçülür. Bu aşamaların sonunda öğretmenlik için müracaat edenlerin yaklaşık %10 u öğretmen yetiştirme programına kabul edilirler.
Şimdi ülkemizin nasıl öğretmen seçtiğini yukarıda anlatmıştık. Finlandiya'nın nasıl öğretmen seçtiğini ise Ali hocamızın makalesinden öğrendik. Bu tartışılmaz Finlandiya' nın PISA daki başarısının bir nedeni olarak gösterilmektedir.
Ülkemizde yapılan bir araştırmaya göre öğretmenlik mesleğini seçenlerin büyük bir kısmı (oran vermeyeceğim çünkü ağlanacak haldeyiz) bu mesleği tatili bol, devlet kapısı olduğu, iyi bir maaş ve rahat bir meslek olduğunu düşündüğü için tercih etiklerini ortaya koymuştur. Bu meslek bu nedenlerden dolayı mı tercih edilmelidir. Bu mesleği tatili ve parası için tercih eden bir öğretmen ne kadar başarılı olacaktır takdiri size bırakıyorum.
Hayır tabi ki bu nedenlerden dolayı tercih edilmemelidir. Bu bir idealistin seçmesi gereken bir meslektir. Öğrenmeyi ve öğretmeyi seven, çocuk deyince gözlerinin içi parlayan, kişilik ve karakteri sağlam, vatanını ve milletini çok seven insanların tercih etmesi gereken bir meslektir.
Eğitim camiasının bir üyesi olarak öğretmen yetiştirme modelimizi yeniden düzenlememiz gerektiğini düşünüyorum.
İlk olarak öğretmen seçme modelimizi değiştirip sınavın yanında mülakat, kişilik ve karakter testlerinden de yararlanmamız gerektiğini düşünüyorum. İlkokul dan sonra meslek liselerinde olduğu gibi öğretmen yetiştiren ortaokulları ve öğretmen yetiştiren liseler açmalıyız. Öğretmen yetiştiren fakültelerimizin eğitim kalitesine bir zamanlar çok iyi bir şekilde başardığımız Köy Enstitüleri Modeline göre yeniden düzenlememiz gerekiyor. Ama en önemlisi de bize düşüyor. Bu mesleği ÖĞRETMEN olmak istediğimiz için seçmemiz gerekiyor diye düşünüyorum.Bunun dışında bir bahane bu mesleği seçmek ve bu sorumluluğun altına girmek için yeterli değildir. Saygılarımla...

Yazıyı değerlendir: